Transitie wetgeving naar Omgevingswet per 1 januari 2024

Vanaf 1 januari 2024 treedt de Omgevingswet in werking. Veel bestaande regels, die nu bijvoorbeeld in het Activiteitenbesluit of in het Bouwbesluit staan, worden overgenomen in de Omgevingswet. De doelstelling is om de regels zo veel mogelijk ‘beleidsneutraal’ om te zetten. Gemeenten moeten binnen een overgangstermijn bestemmingsplannen omzetten naar één omgevingsplan. Verder lopen meldingen en vergunningen via het ‘Omgevingsloket’.

Omgevingswet ‘veel omvattend’

Diverse wet- en regelgeving worden vanaf 2024 samengevoegd tot één wet, de ‘Omgevingswet’. Deze wet geldt voor particulieren, bedrijven en overheid. In de wet zijn regels opgenomen hoe omgegaan moet worden met natuur, milieu, bouwen en wonen. De wet moet ervoor zorgen dat deze omgeving veilig en gezond is (zorgplicht).

Stelsel Omgevingswet

De Omgevingswet bestaat uit één wet, vier besluiten en één regeling, echter is het geheel aan regels zeer omvangrijk. In dit bericht gaan we in hoofdlijnen in op de indeling van de Omgevingswet, het omgevingsplan van de gemeenten en het Omgevingsloket voor meldingen en vergunningen.

Van ‘inrichting’ naar ‘activiteiten’

Het begrip ‘inrichting’ uit de ‘Wet milieubeheer’ komt te vervallen. Binnen de ‘Omgevingswet’ gelden regels per activiteit. Soms gelden bepaalde regels uit bijvoorbeeld het Bal pas vanaf een bepaalde omvang. Die ondergrens is in veel gevallen anders dan in het ‘Besluit omgevingsrecht’.

Vier besluiten en één regeling

De Omgevingswet bestaat uit de wet ‘Omgevingswet’ met daaronder een viertal besluiten (AMvB’s):

• ‘Omgevingsbesluit’.
• ‘Besluit kwaliteit leefomgeving’ (Bkl).
• ‘Besluit activiteiten leefomgeving’ (Bal).
• ‘Besluit bouwwerken leefomgeving’ (Bbl).

Vooral het Bal en Bbl zijn van belang voor agrarische bedrijven

De verdere invulling van de vier besluiten wordt uitgewerkt in één ministeriële regeling: de ‘Omgevingsregeling’.

Omgevingsbesluit

Het ‘Omgevingsbesluit’ bevat een gedetailleerde uitwerking van de ‘Omgevingswet’. Het gaat hierbij vooral om regels voor het bevoegd gezag t.a.v. vergunningen, procedures, handhaving en uitvoering. En ook over het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO).

Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl)

Het Bkl geldt voor het Rijk en decentrale overheden. In het Bkl staan regels over omgevingswaarden, instructieregels, beoordelingsregels en regels voor monitoring. Deze regels gebruikt de overheid om aanvragen te beoordelen.

Voorbeeld instructieregels

De regels vanuit het ‘Activiteitenbesluit’ voor geluid, trillingen en geur worden als ‘instructieregels’ opgenomen in de Bkl. Voor bijvoorbeeld geur zijn o.a. de definities van ‘geurgevoelig gebouw’ en ‘geurgevoelige locaties’ in het Bkl opgenomen, maar ook de maximale grenswaarden voor geur. Op gemeentelijk niveau wordt de regeling t.a.v. geur (incl. geurnormen) verder uitgewerkt in het ‘Omgevingsplan’.

Besluit activiteiten leefomgeving (Bal)

In het Bal staan regels voor (milieubelastende) activiteiten. Het gaat hierbij om algemene regels, regels t.a.v meldingen en vergunningen, maatwerkmogelijkheden en specifieke zorgplichten.

De regels uit het huidige Activiteitenbesluit worden overgenomen in het Bal. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om:

• Melden bepaalde (agrarische) activiteiten.
• Het houden van dieren in stallen.
• Teeltvrije zones.

 

Maar ook de regels uit het Besluit gebruik meststoffen worden overgenomen in het Bal zoals:

• Regels omtrent graslandvernietiging.
• Mest uitrijdperioden en emissiearme aanwending.
• Regels omtrent vanggewas na mais.
• Regels omtrent rustgewas.

Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl)

Regels over bouwen, gebruiken of slopen van bouwwerken zijn opgenomen in het Bbl. Dit is inclusief regels over meldingen en vergunningen.

De regels uit het huidige Besluit omgevingsrecht en Bouwbesluit komen in het Bbl.

Omgevingsregeling

In deze ministeriële regeling staat een verdere uitwerking van de Omgevingswet en de Bkl, Bal en Bbl. Het gaat vooral om technische en administratieve regels.

Aanvullingen op het Bal

De verdere uitwerking van regels uit Bal gaat o.a. over:

• Milieubelastende activiteiten, zoals:
  • Beschrijving van huisvestingssystemen en aanvullende technieken in stallen.
  • Berekenen van emissies uit stallen.
  • Meet- en rekenregels geluid.
  • Energiebesparende maatregelen.
• Natura 2000.
  • Berekenen stikstofdepositie.
• Flora- en fauna.
  • Aanwijzing vergunningsvrije flora- en fauna-activiteiten.
  • Middelen en methoden voor bestrijden van soorten.

 

Aanvullingen op het Bbl

De verdere uitwerking van regels uit Bbl gaat o.a. over:

• Energieprestatie technisch bouwsysteem.
• Energiebesparende maatregelen gebouwen.
• De toepassing van normen.
• Veiligheid bij het uitvoeren van bouw- en sloopwerkzaamheden
• Bescherming tegen geluid bij het uitvoeren van bouw- en sloopwerkzaamheden

Gemeente: omgevingsplan (i.p.v. bestemmingsplannen).

De gemeenten zijn verplicht om één ‘omgevingsplan’ op te stellen i.p.v. de huidige bestemmingsplannen. Een gemeente moet dit uiterlijk 1 januari 2032 realiseren.

‘Breder’ dan bestemmingsplan

Een bestemmingsplan gaat over de ‘ruimtelijke ordening’. Een omgevingsplan is breder en kan ook regels bevatten die over de fysieke leefomgeving gaan, zoals geur en geluid. Het omgevingsplan beperkt zich dus niet tot planologische aspecten.

Een gemeente kan in een omgevingsplan ook regels over aanvullende activiteiten opnemen dan de regels van activiteiten die o.a. in het Bal zijn opgenomen.

Vergunningen

Vanaf 2024 moeten veel zaken digitaal worden geregeld. Dit geldt ook voor meldingen en vergunningsaanvragen. Meldingen en vergunningsaanvragen kunnen via het Omgevingsloket worden ingediend. Het Omgevingsloket is onderdeel van het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO).

Overige onderdelen Omgevingsloket

Binnen het Omgevingsloket zijn ook o.a. de volgende onderdelen opgenomen:

• Vergunningscheck. Hiermee kan nagegaan worden of een activiteit is toegestaan of dat een melding of vergunning nodig is.
• Regels op de kaart. Per gebied of locatie zijn alle geldende regels in te zien.
• ‘Mijn Omgevingsloket’. Hierin zijn alle (eigen) meldingen en aanvragen opgenomen.

Meer informatie

Zie voor meer informatie over de ‘Omgevingswet’ de site Inhoud van de Omgevingswet van ‘Informatiepunt leefomgeving’ (IPLO).